Cambiamos de espazo. Esperamos que para mellor. En 10 segundos enlazarás a nova páxina. Se desexas acceder directamente, pulsa no seguinte enlace. Grazas e desculpa as molestias www.amigosdopatrimoniodecastroverde.gal

30 enero, 2010

Miscelánea


Veciños e parentes

Aínda que os fillos se emancipen e saian da casa, seguen sendo fillos, ¿non si? Daquela os de Pol, qué?

Gran parte das súas leiras réganse con ríos que agroman do Monciro e do Pradairo castroverdenses, maiormente o Azúmara, nado nas fontes do mesmo nome, en Sarceda, por máis que algún listiño lles dixese aos cartógrafos da Xunta que o Azúmara vai da Serra da Ferradura; o que vai da Ferradura (Pradairo) é o Ribón, o Río Bon, aínda que o Azúmara no é malo; os malos son eses que se dan de listos, e falan de oídas, ou máis que de oídas, de xordeiras. Xúntanse no lugar das Cavozas, tamén mal posto como “Cabozas”.

Agora que estes veciños, ¡e parentes!, restauraron a súa acea do Pacio para convertela en museo, a min práceme, abrogándome unha certa representatividade veciñal, dedicarlles a miña cantata á súa Muiñeira, á máis famosa de todas. En canto á musica, se lla queren poñer, por min encantado.


A muiñeira de Mosteiro


¿Que pasou, muiñeira,

qué lle fixeches ao troiteiro de Castro do Rei?
Señor, picoume a pedra e picouma de vez:
tanto se emocionou,
tanto acelerou,
dálle que te pego,
dálle que che dou,
que se lle foi o martelo…,
pola moxega!

¡Escangallamos a peneira
de tanto que peneiramos para volvelo ao seu!

Tra-la-ri-ro, tra-la-rá.


¿Que fixeches, muiñeira,

onde está ese troiteiro de Castro do Rei?

¡Señor, o que tiña que pasar, pasou:

Volveu coa cana empalmada,

e daquela deu en apañar nas troitas…,

por debaixo do meu refaixo!

¡Escangallamos a peneira

de tanto que peneiramos para volvelo ao seu!

Tra-la-ri-ro, tra-la-rá


Rapaces de Pol, vide moe-la moenda,
e de paso picádelle a pedra,
que non ten quen lla pique…,
á súa maneira! Repicádea con xeito, por arriba e por abaixo,
punto vai e punto vén,
e non coma ese troiteiro de Castro do Rei,
que tan mal lla picou que se esfarelou!
Tra-la-ri-ro, tra-la-rá.

Letra: Xosé María Gómez Vilabella

¿Música:?

En canto á fraternidade, nunha xeración historicamente recente, por se fose pouco que a casa vella do Concello de Pol conserve escudo e tradición da súa pertenza aos Altamira, aí temos a venda, en 5.500.000 marabedís, no 1514, autorizada por Doña Juana, que lle fixo D. Alonso Niño de Castro aos Osorio de Moscoso, “… la villa de Castroverde con sus fortalezas y tierra de Loazes…” ¿Quen quere máis probas desta herdanza, reiterada e común?

Xosé María Gómez Vilabella


VIII Premio de Investigación MANUEL VÁZQUEZ SEIJAS (Bases)


Ata o 31 de marzo de 2010 está aberto o prazo para a presentación de traballos para a VIII edición do Premio de Investigación Manuel Vázquez Seijas, convocado con carácter bianual pola Vicepresidencia Primeira da Deputación de Lugo. Pode concorrer alumnado, individualmente ou en equipo, das universidades galegas con traballos referidos á historia, arte, arqueoloxía, antropoloxía ou museoloxía, sobre a provincia de Lugo, ou, nomeadamente, sobre os museos da Rede Museística Provincial.

BASES (Resume)
Entidade convocante: Vicepresidencia Primeira da Deputación de Lugo, a través do Museo Provincial de Lugo
Obxecto: Fomentar a investigación relacionada coa provincia de Lugo entre o alumnado universitario galego en Historia, Arte, Arqueoloxía, Antropoloxía e Museoloxía.
Dotación económica. 2.000 euros e a edición do traballo gañador.
Prazo de entrega: 31 de marzo de 2010
Presentación: Rexistro Xeral da Deputación de Lugo.
Máis información: Departamento de Difusión do Museo Provincial de Lugo / difusion@museolugo.org / telfno.: 982.24.21.12
__________
BASES DO VIII PREMIO DE INVESTIGACIÓN MANUEL VÁZQUEZ SEIJAS (Consultar/descargar o enlace que se adxunta)

Enlaces de interese:
1209_Bases VIII Premio Manuel Vázquez Seijas.pdf

29 enero, 2010

III CERTAME LITERARIO DA ASOCIACIÓN CULTURAL ARUMES DO CORGO

MÁIS ALÓ DE BAGDAD
(Relato)

2º PREMIO DE RELATO.
MARINA PÉREZ TORO DA PARROQUIA DE PE
NA


ALUMNA DO CPI DE CASTROVERDE


Querido Yassim, non sabes canto me alegrou saber que seguías vivo, aínda recordo cando paseabamos polas rúas de Bagdad... Canto nos riamos!
Souben polo teu irmán Leid que os israelís entraran na vosa casa e que asasinaran aos teus país, o meu máis sentido pésame. Alégrame tanto saber que estás vivindo coa túa muller e coa túa filla nos Emiratos Árabes...
Unha enorme apena.
NABIL

Yassim era o meu mellor amigo na universidade de Bagdad, viñera de Palestina, da máis grande miseria, dunha familia moi humilde, para estudar periodismo e gañar diñeiro para mandarlle aos seus pais. Era un gran amigo...
Unhas vacacións foi a Palestina visitar á súa familia e eu tiven que irme de Iraq por razóns políticas. Andei un tempo de país en país ata que cheguei a España para quedarme. Pasaron 35 anos ata agora: casei, tiven un fillo e fíxenme profesor de árabe; nunca máis volvín saber del, ata hoxe. Un correo dun tal Yassim Alkhalifa chegou ao meu ordenador e so con ver o seu nome, un gran sorriso e unhas cantas lágrimas saíron dos meus recordos...

Querido Nabil, al jam du li-lah, por fin falo contigo, só pasaron uns terribles anos, unhas cantas guerras e a caída de Sadam.
Que tal estás?
Eu estou ben, dentro do que cabe... como dixeches, meus país morreron, pero casei, teño unha filla e vivimos nos Emiratos Árabes. Pronto iremos a Palestina pero só ida e volta; non quero estar moito tempo, teño medo... non quero ver como uns malditos xudeus extremistas destrúen ao meu pobo. Polo demais, todo ben.
Saúdos á túa familia
YASSIM

Durante moito tempo estivemos mandándonos correos, volvemos ser os de antes...
Grazas a el recordei todo o bo da miña mocidade, porque despois de ver tódolos días na televisión árabe e de falar coa miña familia dicíndome o que non se vía na televisión, parece que se me olvidara sorrir e como facelo, cada vez que abro un correo seu miro ao meu fillo... todas as cousas que el ten... acórdome como nos divertíamos alí en Bagdad, roubabámoslle as macetas aos veciños e faciamos unhas cantas trasnadas máis... mesmo un día mandoume nunha carta 50€ e un papel no que poñía que era só un pequeno regalo para seu fillo, para que loite como o fixo seu pai, polos dereitos do seu país, aínda que era simbólico, xa que nunca lle podería pagar o que eu fixera por el... Mais a miña historia despois de Bagdad segue...
Cheguei aquí a Lugo, co fin de encontrar un bo traballo e poderme pagar os estudos e mais para mandarlle cartos á miña familia. Andaba vagando polo mundo, era mozo, coñecín a moita xente, ningunha festa se me esquecía en ningún país... que ben o pasara! Mais escapaba da policía e moitas veces me tiven que esconder nas casas dos amigos...
Quedei en Lugo, en concreto aquí en Castroverde porque me gustou a súa paisaxe, era tan distinta á de Bagdad... cando cheguei aquí, coñecín a un gran amigo que me dicía que Galicia era: os verdes prados coa herba ben cortadiña grazas ao bo labor das vacas, ese cheiro ao enxebre, ese cheiro ao leite recente sacado da vaca, eses bosques, con fermosas fragas de castiñeiros, pradairos, "abedueiras"...e corzos correndo, un lugar onde os agricultores gáñanlle aos empresarios e aos executivos, onde os palleiros e "pendellas" gáñanlle aos grandes rañaceos, onde as xentes humildes e os poetas loitaron por conservar a máis fermosa das linguas: "cando penso que te fuches, negra sombra que me asombras; ou, e quen son eu? Un poeta, ou como quen di un paxaro ao que tallaron o bico...

Cada vez que chegaba do traballo miraba o correo, meu fillo ría de min, dicía que estaba recuperando a infancia tecnolóxica que non tivera, como ia dicindo, estivémonos escribindo moito tempo, eu contáballe que viñera para aquí, que meu fillo parecíase moito a min... el contábame que estaba moi contento coa súa familia pero que non tanto co seu país, tiña moito medo, dunha vez ata me mandara unha foto coa súa filla, detrás da foto poñía que se algún día morría que buscase a súa filla e lle dese esta foto... a min pareceume moi entrañable, e non dubidei en prometerlle que o faría.
Fixémolo durante meses, un día mandoume un correo onde dicía que ao día seguinte marcharía a Palestina, pero que me deixaba o que máis quería no mundo, a súa filla. Chegaría mañá ás 12.00 ao aeroporto da Lavacolla, nun vo provinte de Abu Dabi. Eu pensaba que era moita responsabilidade, que nos reencontraramos dende había pouco, que era como se nos olvidaramos e nos coñeceramos logo, pronto comprendín por que fora...

Ao día seguinte, eu estaba ás 11.30 no aeroporto, as 12.00 xustas chegou un vo provinte de Abu Dabi; unha nena, moura de pel, co medo nos verdes ollos empapados en lágrimas, Cunha "chilaba" vermella e un pano na cabeza... Saímos do aeroporto rapidamente, eu levaba un pouco de présa, xa que miña muller e meu fillo me estaban esperando na casa porque iamos facer un obradoiro de debuxo.
Ela non sabía falar español, só árabe, chamábase Aisha, tiña 12 anos, e non era moi faladora...
Chegamos á casa, e o primeiro que fixo foi asomarse ao balcón, sen que me deixara presentarlle a meu fillo, cando xa a puiden sacar de aí presenteille a meu fillo, pero non lle fixo moita graza así que pasei á miña muller, e o único que fixo foi arrimarse a ela, logo, ensineille a que ía ser o seu cuarto durante esta semana. Deixema que se familiarizase coa casa, encerrouse no seu cuarto e nós dende fóra escoitábamola chorar; eu abrín a porta da súa pena e animeina a que viñese facer debuxos con nós, díxenlle que se pasaba moi ben e ao final veu...
Todos empezamos a debuxar: meu fillo debuxou un coche, que era o que o apaixonaba, con moitas cores e cunhas rechamantes rodas; miña muller debuxou un bodegón, ela era unha profesional da pintura, e quería que a súa familia seguise os seus pasos; eu debuxei ao pai de Aisha e mais a min, nos nosos tempos mozos, aínda que meu fillo dixo que era máis un debuxo "abstracto" cando me fixei no debuxo de Aisha... tiña debuxado un pobo en chamas, eu pregunteille que pobo era pero non mo soubo dicir...
Aisha era unha nena das que como din aquí "riquiña", non moi faladora pero eu estaría igual se meus país me deixasen na casa duns descoñecidos, esperando a que eles volvesen dunha dura e longa viaxe, a cativa non era parva mais facía porque o parecese...

Durante esa semana fixemos todo tipo de actividades: carreiras, manualidades, cursos de alfareiría, montamos a cabalo... Pero eu notaba algo raro, Yassim non falara nada comigo e eu empezaba a preocuparme, era moi raro que me deixara así á súa filla, como quen di a un descoñecido, a nena integrárase moito, fixérase moi amiga do meu fillo, pero aínda así... el dixérame que só pasaría unha semana con Aisha e que o último día viría por ela, non nos falabamos dende había unha semana e media pero iso non era tan raro, xa que estaba en Palestina e tivera que preparar todo.
Aisha de cando en vez preguntábame como fora a nosa mocidade, cantos teléfonos tiñamos no móbil, cal era a nosa consola favorita... ao que eu lle contestaba:
-a miña consola favorita? Eu creo que era a que tiña un xogo no que eu tiña que axudarlles a meus pais...
Ela escachaba a rir...
Un día, unha carta escrita en árabe antigo chegou á miña caixa do correo, era un tanto rara, o peor foi cando a abrín, era de Leid, o irmán de Yassim:

Querido Nabil,
Xa sei que estes días te reencontraches co meu irmán, moito falaba de ti... mais isto non é unha carta para contarche isto, el desexaría que foses o primeiro en sabelo, onte chegou ás miñas mans unha carta de Yassim poñía que matara a un israelí para defender ao seu pobo, morrera diante da embaixada Estadounidense nun coche bomba coa súa muller para defender ao pobo iraquí, Cunha bandeira que poñía COIDA DA MIÑA FILLA, YASSIM.

Nabil, déixame dicirche que isto o fixo polo teu pobo, e maiormente por ti... quero que teñas moi en tonta o que poñía a bandeira...

Eu sabía ben o que tiña que facer, Yassim morrera por min, eu desviviríame pola súa filla, xunto co meu fillo e coa miña muller; esa mesma noite díxenllo a Aisha que botou toda a noite e parte do día seguinte no seu cuarto, chorando, mais cando se acercaba a noite, entrei no seu cuarto e deille a foto que me mandara seu pai, de repente, ela sorriu, miroume fixamente cos mesmos ollos empapados en lágrimas que cando chegara aquí e díxome:
-Entón, ti serás o meu novo pai?
Eu mireina e sorrín:
Parece que si...
Cóntame como era, non, como erades, que faciades no voso pobo?
-Teu pai foi a mellor persoa que coñecín nunca, era o meu mellor amigo, coñecémonos na universidade mais facíamos cousas de pequechos para nos divertir...
Aisha mirábame atentamente...
Como cales?
Eu mireina, sorrín, agarreina do brazo fortemente saímos do cuarto correndo, agarrei a meu filio co outro brazo e saímos á rúa, xa era de noite, moi tarde, serían as cinco da mañá...
Ao día seguinte todas as macetas dos veciños estaban na casa de ao lado, mesuro na da outra rúa...


III CERTAME LITERARIO DA ASOCIACIÓN CULTURAL ARUMES DO CORGO

EU SON..

2º PREMIO DE POESÍA INFANTIL
ROCÍO ADRIO, DE VILAR DE CÁS-MOREIRA


ALUMNA DO CPI DE CASTROVERDE

Chámome Rocio
nacín en Vilar,
unha vila pequeniña
que me viu medrar.

Hai un pequeno río
que separa Vilar e Nadela,
no inverno fai moito frío
coma noutro sitio calquera.

É unha vila humilde
onde abunda a xente bela,
non raros nin famosos
senón xente plebea.

Sempre estamos faenando
nunca andamos enfadados,
porque ao ter facenda
andamos tras dos rebaños.

Polo quince de agosto
é a Santa María de Vilar,
veñen familiares e amigos
e todos bailamos ata cansar.

Despois xa logo ven outubro
hai patacas, uvas e castañas,
é o mes máis escuro
e sempre trae boas mañas.

Se nos queres visitar
anda pronto e ven axiña,
non te vaias olvidar
da que é xente veciña.

27 enero, 2010

Cambio de data da Asamblea Xeral da Universidade Rural Galega

Estimados/Estimadas compañeiros/compañeiras:
Queremos informarvos do cambio de data da Asamblea Xeral da Universidade Rural Galega. Celebrarase o sábado 30 de xaneiro ás 12:00 na Casa da Cultura de Melide.
Disculpade as molestias que vos puidera causar este cambio de data.
Orde do día:
1.- Acollida e presentación.
2.- Plan de actividades do ano 2009. Traballo feito e estado de contas.
3.- Plan de actividades para o ano 2010.
4.- Renovación de cargos na Xunta Directiva.
5.- Rogos e preguntas.
Recibide un cordial saúdo.
Universidade Rural Galega.

CONVOCATORIA "ASOCIACIÓN TERRAS DE LUGO"

Prezad@ membro da xunta directiva,

Como xa sabedes, a nosa Asociación está comenzando a desenvolver un proxecto para a posta en valor das feiras do territorio de actuación a través dun itinerario entre elas. Con motivo de comezar a elaborar o proxecto, na reunión de xunta directiva do pasado día 29 de decembro de 2009, acordouse crear unha comisión de traballo na cal estivesen representados os territorios dos sete concellos mediante membros das súas entidades socias. A función desta comisión será a de definir e elaborar o proxecto, organizándose en xornadas de traballo de xeito periódico. É importante que tod@s os/as interesad@s en formar parte, teñades en conta que será un proceso de participación no que se debe de dispor de tempo para reunirse a lo menos un día á semana.

Sen máis, só queda comunicarvos a data da primeira xuntanza desta comisión, que será o vindeiro martes día 26 de xaneiro de 2010, e terá lugar ás 19:30 h na sede administrativa da Asociación (Lg. Torre nº1, San Miguel de Orbazai-Lugo).

Recibide un cordial saúdo,
Antonio Ventura Figueroa Paz

Xerente GDR-4 "Asociación Terras de Lugo"
Torre nº1; San Miguel de Orbazai-27297 (Lugo)

Breve resume do ROTEIRO desde O Mesón de Fraiás – San Paio – Paderne – Romeán ata Bascuas. REIVINDICANDO Alternativas e ASPECTOS DO CAMIÑO PRIMITIVO


Neste roteiro que, tiñamos pendente do ano pasado, tentamos reivindicar unha das variantes do Camiño Primitivo e visualizar/denunciar as desfeitas no Camiño desde O Mesón a Bascuas por Paderne-Romeán. Esta rota tivo a súa variante pola decadencia dos lugares máis primitivos, Moreira e Soutomerille.

Saimos desde San Paio, non desde o Mesón, polo camiño que viría desde o Mesón e nos tería que levar polas Agueirea e A Granda camiño de Paderne, mais o estado dos camiños fíxonos coller outra alternativa e camiñar en dirección ao lugar do Canteiro e desde aquí ata igrexa de Paderne. Igrexa que conserva pinturas do século XV, chama a atención o afastamento da igrexa da parroquia. Esta parroquia ten unhas casas con boa construcción, son de salientar as súas fontes ao pé do camiño, tamén a casa e capela da casa de Pallín. Desde aquí baixamos á vella estrada de Fonsagrada e pronto estariamos nos Muíños de Abaixo que é a primeira casa de Romeán, e como fai referencia o seu nome con muíño. Estamos no río Rade, da Pallota ou de Romeán, que está cheo de muíños desde, Vilaxurxo, a Pallota e o propio Romeán, este río fai de linde entre os concellos de Castroverde e Lugo, sendo un dos afluentes do río Chamoso, que se xunta cos regos-ríos que nacen en Bolaño e Pena na Ponte Galiñeiros, hoxe o Concello do Corgo, mais estamos no condado do Chamoso como ben indican os seus regos-ríos.
Desde aquí a Romeán ao pé da casa Pataqueiras, pola corredoira do Muíño e o antigo souto coñecido com Cainzo de Brois, deica o Campo do Outeiro, parroquia con boas casas onde é de salientar a Casa Grande ou pazo de Romeán adquirida pola familia Áreas arredor do ano 1900, mais que foi dos Fole de Navia, varias xeracións que arricando este couto do ano 1600, chega ata don Reinaldo Fole Quiroga, pai do insigne escritor e xornalista Ánxel Fole.
Casa grande ou pazo dos mellores da zona de planta cuadrangular e dous andares, cun frontón na fachada principal, con catro cuarteis contendo o león rampante dos Fole e roble dos Pérez no primeiro cuarto, torre e león no segundo, carballo con dous lobos no terceiro cuarto, e no último a barra dos Navia. Na parte posterior corredor con cinco columnas no andar superior.
Logo dirixímonos ao campo da festa e igrexa, lástima que lle meteran un asfaltado polo medio e medio. A igrexa é de finais do século XVIII, principios do XIX, aínda que non a visitamos sabemos que ten tallas de San Roque, San Pedro e Santiago.
Ao carón do Campo da festa e igrexa, a rectoral e a casra da familia García Armero que estivo emparentada ou tivo propiedades en Soutomerille. Desde aquí hai unha fermosa visita sobre a parroquia, logo seguimos polo camiño que vai por encima da rectoral para chegarmos a un amplo camiño que todo indica que foi un camiño moi antigo, camiño, probablemente real para ir á feira de Adai desde Gondar, Barredo, A Meda ou mesmo desde Zonas da Terra Cha. Seguindo o camiño e cruzando a nova, a acual estrada da Fonsagrada chegamos á canteira de Bascuas, deplorable situación para os viandantes, como tantas veces temos comentado e denunciado, desde aquí polo camiño da Caciza ata igrexa de Bascuas.
Non continuamos camiño, porque voltamos para ensinarlles aos amigos da Asociación Parque Rosalía e outras dúas amigas; Maria e Celia a outra alternativa ao Camiño, a primitiva, desde o castiñeiro do Neto, visitando a Croa e parroquia de Soutomerille. Dámoslles as grzas a todos eles por acompañarnos e non comentamos mais sobre Soutomerille porque xa o temos feito noutras ocasións.
Saúde-Terra e Lingua.
Manolo Muñiz

22 enero, 2010

09 enero, 2010

O Concello de Castroverde ten nesta obra un antes e un despois


"CASTROVERDE na historia e no presente”

de

Xosé María Gómez Vilabella

Edita: Xunta de Galicia.

Imprime: Alva gráfica S.L. 2008

Diseño y maquetación: Mazairagrafismo S.L.

Depósito legal: C 2804-2008

Recensión

Por

José Enrique Villarino Valdivielso


Foi a finais dos sesenta cando tiven a oportunidade de ler “Violencia y ternura”, un libro excelente, que leva como subtítulo “Un ensayo sobre la urdimbre afectiva”, do insigne neurólogo lucense, pai da medicina psicosomática, que foi Juan Rof Carballo, fillo do tamén insigne veterinario e científico Juan Rof Codina.

Podemos dicir que Xosé María Gómez Vilabella, paisano do doutor Rof Carballo, coa obra “CASTROVERDE na historia e no presente”, cumpre coa íntima e persoal urdime afectiva, a que desde a súa nenez nos cumes das terras do Mons Cuperium, seu Montecubeiro natal, ata hoxe, foi entretecendo, tramando, ao longo da súa vida, porque unha especial urdime afectiva é o que destila esta obra, a última das súas que ata hoxe viron a luz na imprenta, das moi variadas en temática e abundantes deste autor.

Entendía Rof Carballo que é decisiva na personalidade humana a urdime de afectos que nos primeiros anos das criaturas se establecen entre nai e fillo, ao traveso de todo tipo de complicidades, mimos, proximidade, tactos, olores, verbas, etcétera, para ter unha adulta e correcta estrutura emocional do futuro home ou muller. Tan forte foi a urdime e maila trama afectiva de Gómez Vilabella coas terras e cos entregos, que estes quedaron marcados a fogo, pero tenros, na súa personalidade actual, que aquí, en forma de libro, nos narra e explicita.

Quero atopar unha razón para iso na peripecia vital de Gómez Vilabella, quen desde os seus anos mozos deixou aqueles cumes desde os que se abre o vallis viridis dos romanos, para cambialos por outros moi distintos e variopintos paisaxes xeográficos e vitais. Por exemplo, o que vai do seu verde, valla a redundancia, Castroverde natal ás dunas e soidades do Sáhara, toda unha gama de matices e distancias. Iso, con outros destinos ao longo e ao ancho da xeografía ibérica, disparou a súa necesidade de saldar esa conta pendente co seu gran amor, despois do que profesa por Xosefina e pola súa familia, coa súa terra. De aí esta obra; de aí “CASTROVERDE na historia e no presente”.

-.-

Non é doado resumir nun par de folios as trescentas vinte e cinco páxinas, anexo incluído, dunha completísima e excelente bibliografía, que compoñen a obra. Pero cómpre afirmar unha característica singular deste libro: a ruptura da clásica estrutura cronolóxica ao longo da exposición de temas e narracións. Polo contrario, a sensación é de simultaneidade, á marxe do tempo, entre o histórico e o moderno, entre o antigo e mailo actual. Ao longo dos capítulos van xurdindo, nun galego de calidade, que xa é difícil de atopar, os datos sociodemográficos do municipio, o seu DNI; a Torre da homenaxe do antigo castelo dos Castro-Ossorio-Lemos que preside a vila e maila comarca, “A Fortaleza” para nosoutros, así como outras construcións de casas grandes, casoas e pazos esparexidos polas nosas terras; un complexo dicionario onomástico de persoeiros e fillos da terra que o autor aliña por estrito orde alfabético en prevención de posibles adxudicacións partidarias, etcétera, para introducir, de pronto, unha incursión polos fitos máis antigos e pretéritos do concello. Así, por exemplo, dálle un lugar destacado á Cova da Valiña, monumento paleolítico aínda por valorar nas súas debidas dimensións; un paseo polas convulsións da Idade Media; o que socarronamente denomina o autor, “iso que chamamos Idade Moderna”, ou o que para a comarca supuxo o Antigo Réxime. De todo iso hai na obra cumpridos detalles de feitos, datas, casas, liñaxes e paraxes.

Vén a dicirnos o autor, ao traveso dunha estrutura narrativa que contrasta coa máis habitual que segue o rigorismo académico de idades e datas históricas, que os segredos do actual, do historicamente máis próximo, atópanse, sempre, nunha viaxe ao pasado. Por iso Gómez Vilabella invérteo, traendo nesta, para o lector, primeira parte do libro, á impronta recente da memoria do lector, o máis remoto. A historia toda. Unha sabia, atrevida, e acertada, neste caso, formulación narrativa.

Para este comentarista, a partir diso, prodúcese un cambio de terzo, e ábrese unha segunda parte na que se suceden unha serie de fotogramas que serven de guía histórica, antropolóxica, e ata turística, tanto para o paisanaxe autóctono como para profanos e demais xente que nunca pisou estas belísimas terras.

Ao longo e ao ancho desta segunda metade do libro destacan, como non podía ser doutra forma, as páxinas dedicadas ao Camiño Primitivo, acaso o meirande e máis representativo paradigma deste municipio, en torno ao que se foi tecendo a súa historia, e que descorre por unha antiga vía romana que intercepta outras dúas que o atravesan. Máis adiante, un inventario dos antigos oficios, cuxa inmensa maioría xa feneceu, ou están na UVI outros poucos que testemuñalmente se manteñen vivos polo que duren os seus exercentes, porque tamén o autor exerceu algún deles, entre o que figura a prescrición divina de calzar ao descalzo: zoqueiro. Polas súas páxinas desfila un exército de oficios, e, por qué non, profesións tales como albardeiros, canteiros, carpinteiros, cereiros, cerralleiros, cesteiros, xastres, ferreiros, muiñeiros, zoqueiros, e incluso algún feminino como os de tecedora e costureira. ¡Ata capadores hai!

Outra invariante destas terras, que tan ben trata e coñece o autor, é a Feira castroverdense que, puntualmente, en domingos alternos, convocaba a tódolos seus habitantes e foráneos. Dicimos, convocaba xa que uns desmellorados e terminais restos quedan daquelas espléndidas feiras dos años cincuenta, no máximo demográfico do concello, coas súas subfeiras –perdón polo palabro- do gando, os polos, os ovos, os queixos, a ferramenta, os apeiros e, para rematar tratos e non tratos, uns ben regados e ben comidos pratos de fumeante pulpo en torno a tres ou catro caldeiros atendidos por solícitas pulpeiras. Tempos aqueles que nos fotografía e narra o autor e que o comentarista tivo, tamén, a sorte de poder gardar na súa retina da nenez. ¡Quédanos o polbo, ou pulpo, que mentres exista, feira teremos!, di o autor como un desconsolado consolo.

Espazo teñen tamén nas páxinas do libro a literatura, as tradicións e as festas. Mención minuciosa e detallada reciben as parroquias do municipio, para cada unha das trinta e sete existentes, -¿que concello, di o autor, ten outras tantas?- ás que lles dedica un bo puñado de datos e descricións, moi difíciles de encontrar, con tal detalle, noutras fontes escritas. Ao falar de las parroquias, o autor tamén o fai das súas igrexas, capelas, fontes, accidentes xeográficos, historias, e ata dimes e diretes. Una gran compilación parroquial, froito de moitas horas de consulta e de investigación, e de traballo de campo, xa que nada é nin foi dado de gratis. De entre todas, e non é para menos, destaca a de San Ciprián ou San Cipriano de Montecubeiro, que por ser a natal do autor, trátaa con todo cariño e erudición.

Recentemente Castroverde levou a cabo irmandamentos cos seus homónimos peninsulares: un, en terras do Cerrato; outro, en terra de Campos; ambos na ampla Castela; e outro máis no Alentexo portugués. Con estas referencias, e a súa solvente e rica bibliografía xa citada, remata a súa obra Gómez Vilabella, ademais doutras referencias e temas aquí non citados por razóns de brevidade e de espazo.

Finalmente, un aviso a navegantes, dito que se di, ou máis ben dicía, xa que hoxe en día, navegantes hai, a millóns, no proceloso océano da Internet. Pois ben, aviso: quén queira achegarse ao coñecemento destas terras verdes, de sempre feraces, do Castroverde lucense, cargadas de historia e de esforzos individuais, non vai ter máis remedio que contar con este libro, compendio de datos, historia, ideas y sentimentos. O Concello de Castroverde ten nesta obra un antes e un despois. A súa xente, tamén, xa que dispoñen dun espello nítido no que recoñecerse e recoñecer aos seus antecesores. Sen que soe a pedante, todo, ou case todo, está entre os pregues das súas páxinas; só hai que ter un pouco de sagacidade e de paciencia para atopalo; para o que non estivese, ou o lector non o atopase, o autor dá suficientes ferramentas e pistas para imaxinalo ou descubrilo. Que vostedes o lean ben, e que o gocen. Gárdeno no seu estante máis prezado e denllo a ler aos seus fillos e netos. O que nel se conta, o que narra, e mailo esforzo que o autor puxo, ben o merecen. Sobre todo, moito do que estas terras e a súa xente, a súa boa xente, viviron e coñeceron, está aquí, nesta historia e neste presente de Castroverde.

-.-

Gran eco nos medios con motivo da presentación do libro "Castroverde na historia e no presente" de Gómez Vilabella

Tanto "La Voz de Galicia", como "El Progreso" de Lugo, e outros medios escritos e radiofónicos fixéronse eco da presentación na tarde de onte, do libro "CASTROVERDE na historia e no presente" do escritor Xosé María Gómez Vilabella, no C.P.I  da localidade, obra que vai máis alá dunha reseña histórica para ser unha guía emocional do pasado e o presente do Concello. As malas condicións meteorolóxicas de neve e xeada impediron a presenza do autor, que foi suplida pola do Alcalde e o Subdelegado do Goberno na provincia de Lugo. E de agardar que o Concello faga outra nova chamada para que podan asistir autor e veciños e amigos que onte víronse privados de facelo.

08 enero, 2010

Cambio de data do primeiro roteiro do ano 2010 por motivo da nevada.

Nova data: Sábado, día 23 de xaneiro de 2010

ROTEIRO desde O Mesón de Fraiás – San Paio – Paderne – Romeán ata Bascuas. REIVINDICANDO Alternativas e ASPECTOS DO CAMIÑO PRIMITIVO entre Castroverde e Lugo:

Obxectivos: Reivindicar variantes do Camiño Primitivo e visualizar/denunciar as desfeitas no Camiño desde O Mesón a Bascuas por Paderne.

Ás 9:45 h. Saída desde a Igrexa de San Paio ( a 16 Km. de Lugo)
Ás 10:00 h. –No Mesón de Fraiás.
Remate arredor das 14:00 h.
Visita e camiñata por varios puntos alternativos ao Camiño Primitivo ata Bascuas...
Recomendacións: Levar calzado axeitado

Nota: avisar antes do día 20 de xaneiro, xoves, xantaremos nun restaurante da vila.
Avisar no correo electrónico ou no teléfono habitual

Saúdos.
Manolo Muñiz

Publicado no diario O PAÍS

"CASTROVERDE PERDE O CAMIÑO"

"Co Ano Xacobeo xa empezado, algúns tramos do Camiño Primitivo -a ruta máis antiga das que levan a Compostela -continúan sen ser fieis ao seu trazado histórico. A delimitación oficial está pendente desde 1996 e nin sequera tena o Camiño Francés, o que goza de maior protección. En Castroverde (Lugo), algúns tramos do camiño convertéronse nunha nebulosa e os peregrinos son desviados das calzadas máis antigas e de monumentos de interese."
......................................

(Para ver máis)

01 enero, 2010

PRESENTACIÓN DO LIBRO DE GÓMEZ VILABELLA SOBRE O CONCELLO


CASTROVERDE NA HISTORIA E NO PRESENTE