OFRENDA Á VIRXE DO CAMIÑO
Por esta porta saían de Lugo os peregrinos
para seguir Camiño despois dun merecido descanso,
atopándose nas inmediacións coa igrexa
da Vial, da Protectora, Virxe do Camiño,
onde se axeonllaban para pedir forzas suficientes
que lles permitisen
concluí-la súa peregrinaxe.
-
Consérvase a tradición de que esta
IGREXA,
extra muros de Lugo,
erixírona os peregrinos sobre un templo "cleopatresco"
dedicado a Isis (Manisi)
-
Esta
O F R E N D A
lina/fíxena o día 19-12-1993 nunha Misa aquí celebrada
para honra-la
VIRXE DO CAMIÑO
-
Nota do autor:
Naquela data xa moito "camiño" levabamos percorrido,
recuperado,
pois nunca se me esquecerá que o día 28-11-1987
din unha charla en Castroverde,
a petición de "Espalladoira",
que titulei,
"As corridas do galo e os tribunais da Pascua na comarca de Castroverde".
Como fixera algunhas alusións á Vía Romana,
e tamén ao antigo Camiño de Santiago,
superposto a esta Vía,
moito me preguntaron sobre este tema os estudantes presentes,
asegurándome e evidenciando que nunca oíran falar diso,
nin nas súas casas nin nos colexios.
-
“O peregrino saía de Lugo pola Porta Miñá e inmediatamente podíalle rezar unha salve á Virxe do Camiño, que tiña a súa capela (hoxe adicada á Virxe do Carme) á beira da calzada romana, pola que se baixaba ata a ponte vella sobre o río Miño”. Micandro Ares, no nº 16 de Lucensia, do mesmo ano 1993)
-.-
A MIÑA OFRENDA
VIRXE DO CAMIÑO, do Vello, do noso, do Primitivo, pois aínda que todos levan a Compostela, que seica é onde descansan os restos do Gran Xacobo, aquel enchufado de Galilea, case parente noso, polo menos de nome xentilicio; aquel que tivo unha nai comenenciuda, ¿lémbraste, María?, este que vimos de facer, de refacer, nunha recollida peregrinaxe, entretidos en fondas meditacións, -¡temos tanto en qué pensar, tantos problemas na mente!-, esta andaina, este Camiño que vai e vén ás/das Asturias, transitado e bendito polo poberecho de Asís, é tan noso, aínda que só sexa por herdanza histórica, que ben cho podemos
OFRENDAR
Facémolo coma quen lle brinda a un amigo da alma unha reliquia íntima, de familia, sacrosanta e valiosa, que se foi modelando e puíndo coas pegadas angustiosas dos nosos ancestros, que todo por aquí, se algo sobrou, de vello, de sempre, foron as penas; penas duras, diamantíferas; e iso xa desde aqueles tempos da Roma insaciable, voraz, recadadora, mandona e mangante, que todo nolo pagou en lategazos, en lategazos e tamén en latixos, outorgándonos, tan só, e para iso cando lle conveu, unha cidadanía tarda, regateada, en prezo e pago daqueles servizos de armas que lle prestabamos nas súas lexións, por aló, nos confíns do seu Imperio, que nin os bárbaros llelos aceptaban.
Xa que estamos de Camiño, coa túa venia, Señora, falemos deste Camiño, do Antigo, do Primitivo: Por aquí mesmo, por este bosque augustiano, por esta fraga amurallada, seguro que pasou, de volta para Roma, e de paso recollía o salvoconducto pretoriano, aquel pasaporte imperial, como peregrini alicuius civitatis, aquel atronado do que che falei antes, aquel Xacobo inquedo e desmoralizado, que non estaba afeito, nin entendía, a parsimonia, a retranca, dos nosos ancestros. ¿Por onde ir, e por onde volver, camiño da Tarraco nauta, que fose suave ás quenturas daquel verán? ¿Subirse á Pedra Fita para perderse despois, para torrarse nas infindas searas da meseta? ¡Ben sei ora que non, pois ao Fillo do Trono non había calime que o derretese, nin frío que o entumecese! Ao Iago non lle importarían as inclemencias ibéricas, pero o seu cabaliño branco ía mellor polos vales, pastorís e frescos, frondosos, do Cantábrico, así que, por aquí, exactamente por esta parte do país seguro que o levou, ¡que se levaron reciprocamente!, aínda que con iso alargasen o Camiño da Tarraconense.
Deu chegado a Zaragoza, e coñecendo o seu celo apostólico seguro que o fixo predicando de porta en porta, de choza en choza, nas primeiras calendas do Outono. ¡Claro que te lembras, Virxe do Pilar! Alí, naquel templo columnado da impía Caesare Augusta, de paso que santificabas coa túa presenza aquelas aras votivas dun imperio regoldeiro e vomitón, calmaches, aproveitaches para calmar, naquel Embaixador do teu Fillo, tan inquedo que estaba disposto a devolve-las súas credenciais de Apóstolo. Ti, con agarimos de Nai alentadora destes fillos cansos da vida, fixéchelle recapacitar ao Zebedeo cunha puntual lembranza de que os méritos, os ascensos, son máis guapos sen recomendación, de propio esforzo, e por iso non era recomendable que abandonase á súa sorte, á escravitude dos mandamáis, sen os oficios, sen a mediación, dun VALEDOR DO POBO GALEGO, a tantos e tantos vencidos que deixaba trás súa, entre os que estaban aqueles labreguiños, aqueles gandeiros, que atendían polo xentilicio de albións, caporos, caranicos, célticos, cibarcos, curundas, lemavos, poemanos, zoelas, e algún outro que me quede no ápice da lingua.
Lembráchelle a Xacobo a nosa historia, tremenda, tráxica, sufrida, caladiña, castrexa, orixe e causa da nosa retranca, máis que xustificada: Aquel envelenamento do Medullius, coas teixoeiras. A requisa do ouro, fose nas propias areas ou xa traballado formando fíbulas, torques, gargantiñas, aros, e tantas e tantas argalladas amarelas que realzaban a natural beleza das nosas avoas, que seica eran coloradiñas de cara, mesmo coma as mazás espariegas. De adobiadas con aquel ouro galego, de vinte e catro quilates, ¡imaxínate! Aqueles lategazos cos que nos fixeron arrinca-la pedra, e transportala desde esas canteiras lapídeas dos montes de Labio e de Bascuas por onde pasamos onte... A construción forzada, urxente, desta cámara dos tormentos e dos tesouros rapinados, á que chamamos muralla; por certo, rechea dunha infinidade de ósos humanos daqueles escravos, ¿ou non eran humanos?, aí descompostos, ¡puro recheo!, que por iso, en parte, se producen tantos esbarrigamentos. ¿Non será que se producen segundo Deus os vai quitando do Purgatorio, nunha resurrección paulatina e previa?
Esta, miña Virxe do Camiño, que ti sábelo ben, que por algo as túas imaxes teñen os ollos grandes, espertos, nesta Cidade do culto permanente, onde nada che pasa desapercibido, é unha terra de tributos e de tributarios, ¡que sempre o foi! Quintos e quintadas, fose en mollos ou en cotas lácteas. Así que, nestas circunstancias, ¡xa daquela!, Ti, como boa Nai, como Nai previsora e precavida, coidaches que precisabamos, moito, daquel Iago tronante, un santo rexo que coñecía, que estaba afeito ás nosas circunstancias fisterrás. Un padriño cabaleiroso ao que sempre lle botasen incenso en Compostela, pois non acaban de desenganarse de que perden o tempo, que o tráfico de influenzas non leva ao Ceo, nin pola dereita nin pola esqueda. ¡Iso desde a nai dos Zebedeos! Nós temos ao noso Patrón, Santiago, por insubornable, e terémolo nese concepto polos séculos dos séculos, salvo que nos demostre o contrario; mais, ¡Deu-lo libre de tal!, pois daquela retirarémoslle os votos. ¡Como hai Deus que o faremos, pois nesta Gallaecia, de natural sómosche mansos e humildes, aguantamos bastante, moito, con ou sen paraugas, pero, de metidos en aldraxes, sómosche irmandiños, uns verdadeiros tronos, outros Iacobus!
Volvendo ao "tema" do Camiño, que é como agora se di: ¿Oes, e non sería por aquí, por este mesmísimo Lugo, por onde volveron, desde Tréveris, cos restos do outro gran padriño noso, aquel que tanto nos defendeu no século IV? Suposto que había persecución, o lóxico era traelo desde Francia polos vales cántabros, que por aquí, polo interior, ademais de que era fácil cruza-los ríos, que non tiñamos veigas pantanosas, podíanse esconder de día para viaxar de noite, ¡cos resplandores da Láctea! Xa sabes, querida Virxe, que che estou a falar de Prisciliano... ¡Que gran home, qué defensor dos nosos costumes, dos nosos valores, tivesen ou non algunha deformación, algo de panteísmo! Din que foi un tanto herexe...; non digo que non, pero, nese caso, ¿para que o fixeron bispo da Vila, bispo de Ávila? E se obraba de boa fe, errado pero de boa fe, dentro do que lles ensinaran, o do xeito en que el pensaba, ¿a qué veu aquela zuna dos romanófilos? Mira, Raíña, Raíña do Ceo, e por tanto, Universal, Ti, que tes de Santo no teu santoral ao Martiño de Tours, ¿verdade que non o defendería naquela ocasión se Prisciliano fose realmente o que se di un contista?
Encargáronme estes amigos, estes veciños, que che falase claro, e por tanto, en galego, pois, de discursos finos e baleiros hai fartura nesta cultura, na occidental. O peor é que estou esparramado, e as Misas gústanlles máis ben curtas, que incluso hai algún que as oe a partir do Ite, Missa est... ¡É tanto o que che teño que dicir, que máis lacónico non podo ser! E logo que veño de traballar nun Banco, onde se precisa labia para facer clientes... No meu oficio segue de moda aquilo dos romanos, aquilo do "Du ut des": Douche para recibir, ¿sabes?
Nai do Camiño, nesta petición tamén che pedimos que, ¡nada de crebas, nada de alzamentos para leva-lo ouro aos paraísos térreos..., agora que deixou de ir para Roma! Que non volva a emigración, que Ti disto entendes, que vos fixeron emigrar para Exipto por culpa de catro mangantes naquelas trapisondas herodianas!
A todo isto, para seguir de sincero pola vida, ¿sabes por qué me escolleron para facer esta avogación comunal? Ante todo, por vello, pois son dos maiores..., ¡case tanto coma os Camiños! Outro punto déronmo por ter sido emigrante, que lles pareceu que a Virxe de Exipto non deixaría de facerlle caso a quen viviu, tamén, nos desertos africanos. ¡Corporativismo lle chaman! Outra é que pasei moitos anos na aldea, co cesto das ferramentas ao lombo; non era carpinteiro coma Xosé, pero si zoqueiro, ¡outro especialista da madeira! E logo está iso de que me puxeron na pía Xosé e María, que algo poderá influír, ¿non si?
Nai do Camiño, ¿informoute o señor Sanct Iago que estamos declarados "Patrimonio da Humanidade"? ¡Dámosche as grazas, por iso e por todo o demais!
¡Ai, Virxe, Virxe do noso Camiño, qué pracer chegar ata aquí, e con vinte séculos de cristianismo ao lombo! De presente danos traballo, e líbranos dos traballos; dos traballos e da fame, que volve a ameazar, e xa non é tempo de escravos, de cartillas de racionamento, nin de facer decrúas neses montes do Camiño. Déixanos seguir camiñando, sen retrocesos económicos, e socioculturais tampouco. Déixanos alumarlles aos netos para que se espilen, para que atopen o bo Camiño lonxe das drogas e dos vicios salvaxes; para que casen con amor perpetuo. Dálles saúde de corpo e fortaleza de ánimo; que esta raza oestrimnia, tan caladiña sempre que nin levanta a voz para rezar, non vaia a menos; que nunca retroceda, que nunca recuemos nestes vieiros solados coa grandeza da nosa historia.
¡Amén!
Xosé María Gómez Vilabella
No hay comentarios:
Publicar un comentario