FIRMA INVITADA

O día no que nacín  ...

Por

José María Besteiro Cabanas

José María Besteiro é Licenciado en Ciencias da Información e Master of Science in Broadcasting pola Universidade de Boston e  un dos produtores de televisión máis importantes do noso país.

... a miña nai non estaba no hospital. E non porque se esquecera da cita, senón porque naquel tempo os nenos naciamos na casa. Os lugares dos anos sesenta tiñan estas excentricidades. De feito, o meu era tan pequeno que nin tan sequera viña no mapa, así que aquilo creábame serias dúbidas sobre o lugar que ocupabamos no mundo.

Cando eu era pícaro, os animais falaban e o dinosauro aínda estaba alí. Ou se non estaba, acabábase de ir. Sei o que é recoller a herbaseca e montar un cabalo a pelo. E bañarme espido no río, que non era precisamente o de Heráclito, senón un afluente do Eo, o Torto. Que verde era o meu val. A miña nenez cheira a feno, a herba e a nocilla. A miña infancia non son recordos dun patio de Sevilla, senón a memoria da miña nai rezando comigo o xesusiño da miña vida e a imaxe de Tarzán, que por entón non tiña amigdalite, saltando polos liames dun monitor Philips. E os contos que me contaba o meu avó, por suposto. O meu avó viña do arado romano e do latín. O meu pai, da guzzi e da posguerra. A miña nai, directamente do ceo. De todos eses afluentes nútrese o meu río. O día máis feliz da miña vida non foi o da miña Primeira Comuñón, onde por certo ía vestido de Cabaleiro da Orde de Santiago (como un napoleóncito con grelos), senón a tarde en que chegou á miña casa a televisión. Porque eu non nacín co cine, senón coa televisión. Sempre pensei que me criei na casa da Pradera, pero seguramente sexa máis acertado dicir que me escapei con nocturnidade e aleivosía das páxinas de Memorias dun neno labrego. En todo caso, son un desertor do arado. Do arado romano do meu avó.

Polo demais, fun seminarista e neno de coro, e cheguei aínda a tempo de bicar o anel daquel príncipe da Igrexa chamado Monseñor Ona de Echave, que era Bispo de Lugo. Por aquel entón eu quería ser astronauta, pero o meu avó, que era moito máis razoable, quería que fose Papa. De maior, sentei a cabeza, e xa só quixen ser pequeno. Tamén fun representante de artistas, executivo agresivo, xornalista e produtor de televisión. Estiven á fronte dunha revista, o cal me permitiu espir e embarazar a Miguel Bosé, dirixín unha radio, unha televisión e ata unha empresa.com. Se non fose porque son un cu de mal asento, teño claro que sería escritor.

Pero a inspiración é unha longa pacencia e eu, con corenta  e oito anos  ben cumpridos, aínda non aprendín que o máis urxente é non ter présa. Fraga ao meu lado parecía que se expresaba a cámara lenta. O vicio da lectura adquirino mentres facía quenda na barbaría para cortar o pelo á navalla, que era a moda da época. Descubrín a Francisco Umbral no Sal e Pimienta, e desde entón sei que ler é como soñar esperto. Como dicía alguén de cuxo nome non podo acordarme, escribir é fácil, o difícil é pensar. Afortunadamente, os mitos desapareceron o día en que recentemente chegado a Madrid Umbral pediume prestadas vinte mil pesetas das de entón. Ese día perdín un mito, pero gañei un amigo, que xa descansa en paz, por certo. Polo demais, a miña vida transcorreu sen grandes sobresaltos. A miúdo confundín a paixón co amor, o touciño coa velocidade, o desexo co agarimo e as churras coas merinas, e ata coas meninas, o cal xa é máis grave. Quizais o mellor modo de resumir a miña existencia é dicir que tiven a mesma sorte que Gump, Forrest Gump, cando decidiu investir os seus aforros nunha empresa de mazás que ao final resultou ser Apple. Por iso gústame dicir que a miña carreira é unha suma de erros afortunados. Así foi como pasei de aldeano a aldeano global, o cal ten moito glamour, pero non enmascara o feito de que, con ou sen adxectivos, servidor segue sendo, e a moita honra, un aldeán. plantei unha árbore, escribín un libro, e coa miña muller, Lucila, tiven dous fillos, que é o mellor que me pasou na vida. En sentido estrito non sei o que é traballar, pois teño a sorte de gañar o pan sen esforzo e sempre me pagaron por facer o que me gusta.

A miña carreira como executivo acabou o día en que un dos meus xefes me dixo que eu era moi bo mandando, pero que non sabía obedecer. Non lle faltaba razón. Ese día, co meu primeiro fillo recentemente fecundado, decidín saltar ao baleiro e crear a miña propia empresa. Non para facerme rico e gañar o primeiro millón de euros, que sería unha vulgaridade (unha vulgaridade agradable, en todo caso), senón para ser o meu único xefe. De maneira que tamén son empresario por casualidade e non por vocación. Outro bendito erro. Co tempo, con todo, descubrín que nos negocios tamén hai poesía.

Vivín sucesivamente do xornalismo e da televisión, ou como seguramente diría o meu pai, do conto. Tamén vivín, e aínda vivo, de distribuír programas de televisión enlatados, ou sexa, de ser comisionista. Mister 20%. Síntoo. Desde que o meu pai criaba xatos tiven moi claro que quen  levaba "a pasta" eran os tratantes de gando. Ou sexa, os intermediarios. O meu pai tiña un Simca 1200 e o tratante un Dodge Dart. E ata houbo momentos da miña vida en que sentín unha versión posmoderna de Onofre Bouvila na cidade dos prodixios. Afortunadamente, ninguén é perfecto. Podería contar que son un home feito a si mesmo, pero mentiría se non dixese que ao pouco de chegar a Madrid para estudar xornalismo, o meu pai e a miña nai, coa suor da súa fronte, que era moito, puxéronme un piso e regaláronme un Seat Panda para que non fóra en Vespa.

Pero os meus ídolos non foron nunca Mario Conde nin Enrique Sarasola, senón Salvador Pániker, o escritor hindú/catalán que sendo mozo fixo unha operación afortunada e grazas a iso puido dedicarse o resto da súa vida á literatura. A imaxe do poeta maldito, cos acredores ao pé da porta, sempre me produciu denteira, así que pensei que era bo dedicarse ás letras sen ter ao cobrador do frac no rechán da escaleira. Pero a paradoxa consiste en que cando por fin deixei de ter problemas para chegar a fin de mes, e ata a fin de ano, e puiden consagrar o meu tempo á escritura, xa non me dediquei a asinar artigos, senón cheques. Outro tipo de literatura. A vida, en fin, é unha bendita paradoxa. A día de hoxe empezo a pensar que seguramente é bo que non se cumpran todos os nosos soños.

Efectivamente son un tipo raro. Non fumo nin bebo nin me drogo e levántome ás seis da mañá. Polo demais, son un fumador pasivo da Historia, pero teño un par de cousas claras. O nacionalismo cúrase viaxando. O centralismo, tamén. A democracia non é perfecta, pero como dicía Churchill de momento non se atopou outro sistema mellor, así que a vida fíxome posibilista. Quizais por esa mesma razón creo na Monarquía, nos Reis Magos e ata no Príncipe de Bel-Air. Tamén crin en Deus, grazas á miña nai, e en Marx, grazas a Deus. Agora xa só creo na sesta e na tortilla de patacas. Efectivamente nós, os de entón, xa non somos os mesmos. Capitáns de quince anos que fomos.

Gústame nadar en Perbes e gardar a roupa en Coruña, e sobre todo pensar debaixo do auga. Cando buceo estou convencido de que na miña anterior vida, se é que a houbo, que non creo, fun peixe. Tampouco quero morrer sen volver a Boston. Alí fun feliz e indocumentado, e tiven nostalxia do futuro. Antes pasara por Madrid, pero Madrid non pasou por min. Se o optimismo é a relixión dos bobos, eu son un bo sacristán e definitivamente bobo ao cadrado. Inventei a vaca-mundi antes de que o fixese Moschino, e fusionei a telenovela coa sitcom ata alumar a televisión con grelos, ou sexa, o sit culebrón. "Eu son un home sincero de onde medra a palma, e antes de morrer quero cantar Satisfaction", dos Rolling, pero tamén os meus versos do alma. "Guantanamera, guajira guantanamera". A lápida: Non molestar. Sigo soñando. Sen dúbida, farían vostedes un bo negocio se cómpranme polo que vallo e vénderme polo que creo que vallo. O malo é que tamén nesa operación, se non lles importa, gustaríame quedarme co vinte por cento.

________________________________________

 "O día no que nacín" foi leído  antes da conferencia que arredor dos medios de comunicación galegos, dictou o autor na Deputación de Lugo, que tamén recollemos neste blog.