Andanzas, chanzas e danzas en Castroverde

A xeración das picardías

Fonte dos Namoros, ou dos Pretendentes, na Meda. Estado actual.

Entre as peripecias castroverdenses que me quedan sen contar…, ¡sen contar, non, que eu non son ningún contista, así que direi: sen referir!, están as picardías daquela xeración da posguerra, ou máis exactamente, do segundo terzo do século pasado.

Criámonos nunha “noite de pedra”, como diría Celso Emilio Ferreiro, ou máis ben de toxos: ¡espiñas por todas partes! Na infancia, aquel silencio sepulcral: os perseguidores, pola súa mala conciencia; e os perseguidos, polo medo a que as criaturas comentasen os secretos das súas casas. En canto á moral…; ese concepto quedara estratificado nas follas do catecismo do P. Astete, ou no do P. Ripalda, que era forzoso memorizar, aínda que non se entendese. Tampouco comprendiamos as ladaíñas do Santo Rosario, e menos aínda os latixos da Misa, co señor cura de cu para nós, ¡sempre! De pouco nos servía o seu “Ite, Missa est” pois, á saída, os Pedáneos facíannos cantar o Cara al Sol, chovese ou nevase; ¡outro latín! Naquel catecismo dicíase que o quinto era, ¡no matar!, pero de feito, por máis que o silenciasen nas casas, tódolos cativos sabiamos que houbera e había mortes, ¡e non só na guerra!

Os rapaces, naquel ambiente de forte machismo, competiamos no recreo a ver quen mexaba máis longo e máis alto, pero, ¿como o facían as nenas? A nosa obsesión era vixialas cando se ían para detrás dos palleiros, pero sempre quedaba unha de garda, e daba uns alaridos tremendos se se achegaban os trasnos da escola. Outro signo dos tempos era que deixara de haber fillos bravos… ¡Non podía ser doutro xeito, cos mozos na fronte! Ou era por isto, ou por aquela catequese espartana. O que sabiamos de certo era que os nenos non viñan de París, pois daquela, España, o Imperio español, remataba nos Perineos. E logo que vivíamos rodeados de animais, ¡de animais de todo tipo! De sexoloxía sabiámolo todo; todo ou case todo, pois aquilo de que as eguas e mailos burros xeraban mulos…, ¡útiles só para vendérllelos aos casteláns!

Pero a causa cambiou de repente, nada máis iniciarse o licenciamento das quintas: Aqueles mozos da guerra non só foran valentes, todos, a feito, senón que contaban, ¡aqueles si que contaban!, os seus percances donjuanescos, os namoros das súas “madriñas” de guerra, a de mulleres que se lles entregaran… ¡E eu, inocente, que tiña por certo que os que se entregaban eran os soldadiños do “Ejército rojo”, aquel que fora “…vencido y desarmado…! Pero había máis, unha parte moura, que tamén nola referían aos rapazolos en secreto: ¡que abundaban as enfermidades venéreas, en particular unha gravísima á que chamaban “o mal francés”! Balbino de Mirón, (q.e.p.d.) foi máis explícito, e díxome que aquilo era…, ¡a sífilis!, contra a que só cabía abstención ou profiláctico. Deus llo pague, pois sabelo era un reforzo moral… Se chegase a sabelo o cura da parroquia, tódolos curas, seguro que nolo dirían no catecismo, en particular cando nos explicaban aquilo de que era un pecado gravísimo desexar a muller do próximo. ¿A muller do próximo? ¡Pero se todas eran feas, a rabiar, cos ollos afundidos de tanto chorar, naquela guerra das balas, das ausencias…, e das fames!

Meu avó dixérame que nunca se debían criar xatas de partos múltiples, porque non preñaban. E casualmente eu coñecía unha xemelga…, pero non houbo problema, pois nunca me deixou achegar, nin ao nó do seu mantelo!

Cos mozos licenciados, víase algunha que outra parella sentados tras do palleiro, cousa sospeitosa, pero sen consecuencias, xa que, entre lusco e fusco, berraban das casas…, ¡aínda que a sella da auga xa estivese no vertedoiro! Por outra banda, de que as festiñas, máis ben foleadas, e tamén as feiras, rematasen con luz, para irse en tempo e forma, boa ansia tiña a Garda Civil, titores absolutos. Tamén concorría que o cura da miña parroquia manexaba unha lanterna de pilas, ¡de pilas, naqueles tempos!, así que, por tras das paredes, só permitía que se abrazasen as hedras.

¿Logo, non había picardías? ¡Claro que as había, pero os vellos non as deben referir, pois todo o tempo é pouco para corrixir, para dar exemplo aos mozos de hoxe en día, que ben o necesitan!

Xosé María Gómez Vilabella