O cruceiro das Cavozas
O cruceiro das Cavozas
¡Cantos responsos tes escoitado, e cantas ánimas terás aliviado, e contigo os outros desta bisbarra, tantos que tivemos! Crisantemos versus responsos. Non, non hai controversia, senón unha certa ondada materialista, pero non aquí, non só aquí, senón desde aquí a Sebastopol, ¡e se cadra máis aló! ¿Quen se lembra daqueles: “Réquiem aetérnam dona eis, Dómine: et lux perpétua lúceat eis”? ¡Os “deudos” igual non, pero os cruceiros, si!
En tan só cincuenta anos, medio século, dúas xeracións, os cruceiros cambiaron de función, ¡e menos mal se non nos deu por arrincalos do seu sitio, e por almacenalos na eira ou na palleira! Pousa-las angarellas diante do cruceiro, e nelas o ataúde, era un alivio para os levadores, e de paso unha gozada para o párroco, que ben vía de esguello como o sancristán termaba da bolsa, tamén diante do cruceiro, de tódolos cruceiros do recorrido. Os rapaces, ¡como sempre, pícaros, imitando os malos exemplos!, non nos cansabamos de repetir o noso remendo, polo baixo, naturalmente: “¡Catro duros son seguros, á conta de catro burros!”.
Neste medio século, ¡os tempos adiantan que é unha barbaridade, como dixo aquel!, os defuntos deixaron de estorbar nas casas, dous ou tres días, o tempo necesario para pasa-los avisos, e para que acudisen os parentes dispersados; nas Pompas fúnebres, que por algo se lles chama así, comezan os luxos, unha suite incomparable coa que tivemos moitos de nós en vida, para seguidamente viaxar, ¡como pouco a cen!, ao soberbio panteón de mármores onde nos esperan os vermes consabidos. A todo isto, os responsos, ¿qué? ¡Xa non son en latín, que agora entendémolo todo, todos, nin os parentes, amigos e veciños acoden á bolsa do sancristán! Non é que non se rece, non, a Deus grazas, pero xa non se fai polos camiños, na comitiva fúnebre. Daquela os cruceiros foron a menos, ¡ou a máis, pois agora son historia, son lembranza, forman parte do noso patrimonio, da nosa esencia, das nosas tradicións, das nosas lembranzas!
Nada me impresionaba tanto como escoitar o sufrimento dos porcos na matanza, naquelas matanzas sen anestesia, e tamén a observancia dos enterradores extraendo aqueles ósos aínda frescos, aquelas caveiras sen cerebro, e todo iso para facerlle sitio, para darlle eterno descanso ao/á seguinte! Os enterros de hoxe en día conmoven aos parentes e aos amigos, ¡como non!, pero divirten, asemade, a moitos espectadores, que aproveitan a ocasión para relacionarse socialmente. ¡C´este la vie!, que din os franceses, e menos mal que hai outra, pois o que é esta está saturada de contradicións.
Aí nos vén o Día de Defuntos, cos seus crisantemos, por suposto, e algún que outro responso, tamén, pero eu, dándome de bo cidadán, que por tal me teño, proporía aproveitalo para depositar senllas coroas, e mellor se son de laurus nobilis, ao sopé de cada cruceiro, pois coido que ben o merecen, á parte e ademais de que sería unha merecida homenaxe, tanto aos defuntos que viron pasar coma a aqueles sufridores que portaban as angarellas! ¿Vale?
En tan só cincuenta anos, medio século, dúas xeracións, os cruceiros cambiaron de función, ¡e menos mal se non nos deu por arrincalos do seu sitio, e por almacenalos na eira ou na palleira! Pousa-las angarellas diante do cruceiro, e nelas o ataúde, era un alivio para os levadores, e de paso unha gozada para o párroco, que ben vía de esguello como o sancristán termaba da bolsa, tamén diante do cruceiro, de tódolos cruceiros do recorrido. Os rapaces, ¡como sempre, pícaros, imitando os malos exemplos!, non nos cansabamos de repetir o noso remendo, polo baixo, naturalmente: “¡Catro duros son seguros, á conta de catro burros!”.
Neste medio século, ¡os tempos adiantan que é unha barbaridade, como dixo aquel!, os defuntos deixaron de estorbar nas casas, dous ou tres días, o tempo necesario para pasa-los avisos, e para que acudisen os parentes dispersados; nas Pompas fúnebres, que por algo se lles chama así, comezan os luxos, unha suite incomparable coa que tivemos moitos de nós en vida, para seguidamente viaxar, ¡como pouco a cen!, ao soberbio panteón de mármores onde nos esperan os vermes consabidos. A todo isto, os responsos, ¿qué? ¡Xa non son en latín, que agora entendémolo todo, todos, nin os parentes, amigos e veciños acoden á bolsa do sancristán! Non é que non se rece, non, a Deus grazas, pero xa non se fai polos camiños, na comitiva fúnebre. Daquela os cruceiros foron a menos, ¡ou a máis, pois agora son historia, son lembranza, forman parte do noso patrimonio, da nosa esencia, das nosas tradicións, das nosas lembranzas!
Nada me impresionaba tanto como escoitar o sufrimento dos porcos na matanza, naquelas matanzas sen anestesia, e tamén a observancia dos enterradores extraendo aqueles ósos aínda frescos, aquelas caveiras sen cerebro, e todo iso para facerlle sitio, para darlle eterno descanso ao/á seguinte! Os enterros de hoxe en día conmoven aos parentes e aos amigos, ¡como non!, pero divirten, asemade, a moitos espectadores, que aproveitan a ocasión para relacionarse socialmente. ¡C´este la vie!, que din os franceses, e menos mal que hai outra, pois o que é esta está saturada de contradicións.
Aí nos vén o Día de Defuntos, cos seus crisantemos, por suposto, e algún que outro responso, tamén, pero eu, dándome de bo cidadán, que por tal me teño, proporía aproveitalo para depositar senllas coroas, e mellor se son de laurus nobilis, ao sopé de cada cruceiro, pois coido que ben o merecen, á parte e ademais de que sería unha merecida homenaxe, tanto aos defuntos que viron pasar coma a aqueles sufridores que portaban as angarellas! ¿Vale?
Xosé María Gómez Vilabella
